ლენინური

ლენინური პრემია, ვ. ი. ლენინის სახელობის პრემია (რუს. Ле́нинская пре́мия) სსრკ-ში მოქალაქეთა წახალისების ერთ-ერთი უმაღლესი ფორმა მეცნიერების, ტექნიკის, ლიტერატურის, ხელოვნებისა და არქიტექტურის დარგში უთვალსაჩინოესი მიღწევებისათვის.

    სკკპ ცკ-ისა და სსრკ მინისტრთა საბჭოს 1966 წლის 9 სექტემბრის დადგენილებით, 2 წელიწადში ერთხელ ანიჭებდნენ 30 ლენინური პრემიას (25 — მეცნიერებასა და ტექნიკაში, 5 — ლიტერატურაში, ხელოვნებასა და არქიტექტურაში). 1970 წელს დამატებით დაწესდა პრემია საბავშვო ლიტერატურისა და ხელოვნების ნაწარმოებისათვის. თითოეული ლენინური პრემიის ოდენობა 1000 მანეთი იყო. მოქმედი დებულებით (СП СССР 1967, № 6, ст. 29) განსაზღვრული იყო იმ სახელმწიფო, საზოგადო და სამეცნიერო ორგანიზაციათა წრე, რომელთაც უფლება ჰქონდათ წარედგინათ ნაშრომი ლენინური პრემიაზე. ლენინური პრემიის მოსაპოვებლად შეიძლება წარედგინათ სამეცნიერო ნაშრომი, რომელიც დაიბეჭდა (საჯაროდ შესრულდა ან აიგო) კანდიდატურების წარდგენის ვადის დამთავრებამდე 1 წლით ადრე, ტექნიკური და წარმოების დარგის ნაშრომი კი — სახალხო მეურნეობაში დანერგვის შემდეგ. სკკპ ცკ-ისა და სსრკ მინისტრთა საბჭოს დადგენილება ლენინური პრემიის მინიჭების შესახებ პრესაში ქვეყნდებოდა ვ. ი. ლენინის დაბადების დღესთან დაკავშირებით. იმ პირს, რომელმაც მიიღო ლენინური პრემია, ენიჭება „ლენინური პრემიის ლაურეატის“ წოდება, გადაეცემოდა დიპლომი, საპატიო ნიშანი და მოწმობა.

http://ka.wikipedia.org

პრიცკერი

   პრიცკერის არქიტექტურული პრემია გაიცემა ყოველწლიურად ჰაიატის ფონდის მიერ არქიტექტურაში მიღწევებისთვის. დაარსდა 1979 წელს ჯეი პრიცკერის მიერ, ადმინისტრაციას პრიცკერის ოჯახი უწევს და მსოფლიოში უპირველეს არქიტექტურულ ჯილდოდ ითვლება.

   გამარჯვებული იღებს $100.000 ამერიკულ დოლარს; გაცილებით მნიშვნელოვანია ამ სფეროში ჯილდოს გამო მოხვეჭილი სახელი და სამშენლბლო ინდუსტრიაში დეველოპერთა მიერ მათდამი ინტერესი. პრიცკერს ხშირად "არქიტექტურაში ნობელის პრემიად" მოიხსენიებენ.

http://ka.wikipedia.org

საბა

საბა — ლიტერატურული პრემია საქართველოში, რომელიც 2003 წელს დაარსდა. პრემია ყოველწლიურად გაიცემა და მისი მიზანია გასული წლის საუკეთესო ნაწარმოებების გამოვლენა 9 ნომინაციის მიხედვით.

ისტორია 

საბას დამაარსებლები არიან თიბისი ბანკი, გაზეთი „24 საათი“ და ქართული პენ-კლუბი. პირველი დაჯილდოება 2003 წელს ჩატარდა.

კრიტიკა

„საბას“ დაარსების დღიდან აკრიტიკებდნენ სხვადასხვა მიზეზების გამო. კრიტიკა შეეხება იმას, რომ კანდიდატების დასახლებასა და პრემიის გადაცემას შორის მცირე დროა. ^[1] „საბა“ გააკრიტიკეს „წლის საუკეთესო დებიუტისა“ ^[2] და „წლის საუკეთესო პიესის“ ნომინაციებთან დაკავშირებით. ^[3]

ლაურეატები 

საბა 2003 

• წლის საუკეთესო რომანი: აკა მორჩილაძე
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: გაგა ნახუცრიშვილი
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული:
• წლის საუკეთესო დებიუტი:
• წლის საუკეთესო ლიტერატურული კრიტიკა, ესსეისტიკა და დოკუმენტური პროზა: ლევან ბრეგაძე
• წლის საუკეთესო თარგმანი:
• წლის საუკეთესო პიესა:
• პრემია ქართული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის:

საბა 2004 [

• წლის საუკეთესო რომანი: ოთარ ჭილაძე, „გოდორი" (გამომცემლობა „რუსთავი 2 პრინტი")
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: ბესიკ ხარანაული, „წიგნი ამბა ბესარიონისა"
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული:
• წლის საუკეთესო დებიუტი:
• წლის საუკეთესო ლიტერატურული კრიტიკა, ესსეისტიკა და დოკუმენტური პროზა: თეიმურაზ დოიაშვილი
• წლის საუკეთესო თარგმანი:
• წლის საუკეთესო პიესა: ლაშა ბუღაძე, „ნუგზარი და მეფისტოფელი"
• პრემია ქართული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის: ბაჩანა ბრეგვაძე

საბა 2005^[4] 

• წლის საუკეთესო რომანი: აკა მორჩილაძე — „სანტა ესპერანსა“
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: ანდრო ბუაჩიძე — „ელნათურები“
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული: ნუგზარ შატაიძე — „ნოემბრის წვიმა“
• წლის საუკეთესო დებიუტი: გელა ჩქვანავა — „კოლორიტები“
• წლის საუკეთესო ლიტერატურული კრიტიკა, ესსეისტიკა და დოკუმენტური პროზა: ზაზა შათირიშვილი — „გალაკტიონის პოეტიკა და რიტორიკა“
• წლის საუკეთესო თარგმანი: ჯემალ აჯიაშვილი — „ვარსკვლავთა ჩრდილში მაღალთა თანა“
• წლის საუკეთესო პიესა: ირაკლი სამსონაძე — „ბებო მარიამი“
• პრემია ქართული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის: ოთარ ჩხეიძე

საბა 2006^[5] 

• წლის საუკეთესო რომანი: აკა მორჩილაძე — „ვენერას სიზმარი“
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: რატი ამაღლობელი — „წრე“
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული: ვანო ჩხიკვაძე — „ზამთრის წიგნი“
• წლის საუკეთესო დებიუტი: თეონა დოლენჯაშვილი — „იანვრის მდინარე“
• წლის საუკეთესო ლიტერატურული კრიტიკა, ესსეისტიკა და დოკუმენტური პროზა: აგი აბაშიძე — „ილია ჭავჭავაძე“
• წლის საუკეთესო თარგმანი: ლევან რამიშვილი — „ბჰაგავადგიტა“
• წლის საუკეთესო პიესა: ბასა ჯანიკაშვილი — „პიესები“
• პრემია ქართული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის: ანა კალანდაძე

საბა 2007^[6] 

• წლის საუკეთესო რომანი: ლაშა ბუღაძე — „ვიდრე მთავარ გმირს ეძინა“
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: შოთა იათაშვილი — „სანამ დროა“
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული: ლაშა იმედაშვილი — „სამი მკვლელობა ძველ თბილისში“
• წლის საუკეთესო დებიუტი: ქეთი ქანთარია — დი ბი სი პიერის „ვერნონ გენიოს ლითლის“ თარგმანი
• წლის საუკეთესო ლიტერატურული კრიტიკა, ესსეისტიკა და დოკუმენტური პროზა: მალხაზ ხარბედია — „პირადი ბიბლიოთეკა“
• წლის საუკეთესო თარგმანი: ბაჩანა ბრეგვაძე — „ახალი თარგმანები“
• წლის საუკეთესო პიესა: არ გაცემულა
• პრემია ქართული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის: თამაზ ჩხენკელი

საბა 2008^[7] 

• წლის საუკეთესო რომანი: აკა მორჩილაძე — „Maid in Tiflis“
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული: მაია სარიშვილი — „მიკროსკოპი“
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული: დავით ქართველიშვილი — „ოთხი მოთხრობა“
• წლის საუკეთესო თარგმანი: გიორგი ლობჟანიძე — „ყურანი“
• წლის საუკეთესო დებიუტი: ბაჩო კვირტია — „მატარებლის მოსვლამდე“
• წლის საუკეთესო პიესა: დავით ტურაშვილი — „შავი კედები“
• წლის საუკეთესო კრიტიკა, ესსეისტიკა და დოკუმენტური პროზა: ეთერ თათარაიძე, ამირან არაბული — „შენდობით მომიხსენიეთ“
• პრემია ქართული ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისათვის — ვახუშტი კოტეტიშვილი

საბა 2009^[8] 

• წლის საუკეთესო დებიუტი — გიორგი კეკელიძე „ოდები“ და დიანა ამფიმიადი „შოკოლადი“ (გამომცემლობა „სიესტა“).
• წლის საუკეთესო კრიტიკა, ესეისტიკა და დოკუმენტური პროზა — ლევან ბრეგაძე „მოთხრობები ლიტერატურაზე“ („ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა")
• წლის საუკეთესო თარგმანი — გიორგი ეკიზაშვილი, დანიელ პენაკის „ძაღლი, ძაღლი“ (გამომცემლობა „აგორა“)
• წლის საუკეთესო პიესა — ლაშა ბუღაძე „ნაფტალინი“ (წიგნის სახელოსნო)
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული — გიგი სულაკაური „თამაში რევოლვერით“ (ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა)
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული — ბათუ დანელია „MIRABILIS VITA“ (საგამომცემლო სახლი „ინოვაცია“)
• წლის საუკეთესო წლის საუკეთესო რომანი — თეონა დოლენჯაშვილი „მემფისი“ (გამომცემლობა „სიესტა“)
• პრემია ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის — ჭაბუა ამირეჯიბი

საბა 2010 

• წლის საუკეთესო დებიუტი - მაკა ლდოკონენი „ქიშმიშიანი ამბები" (გამომცემლობა "დიოგენე")
• წლის საუკეთესო კრიტიკა, ესეისტიკა და დოკუმენტური პროზა - ზურაბ ქარუმიძე „ჯაზის ცხოვრება" (გამომცემლობა "სიესტა")
• წლის საუკეთესო თარგმანი - მანანა ღარიბაშვილი – გაიუს ვალერიუს კატულუსის ლექსები (გამომცემლობა "ლოგოსი")
• წლის საუკეთესო პიესა - თამარ ბართაია - „მთავარი როლი" (გამომცემლობა "დიოგენე")
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული - კოტე ჯანდიერი "კონკიას ღამე" (გამომცემლობა "დიოგენე")
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული - ზვიად რატიანი – „ნეგატივი“ (გამომცემლობა "დიოგენე")
• წლის საუკეთესო რომანი - ნაირა გელაშვილი "პირველი ორი წრე" (გამომცემლობა "კავკასიური სახლი")
• პრემია ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის - გურამ დოჩანაშვილი

საბა 2011 

• წლის საუკეთესო დებიუტი - თამთა მელაშვილი „გათვლა" (გამომცემლობა "დიოგენე")
• წლის საუკეთესო კრიტიკა - შოთა იათაშვილი "დალაგება" (გამომცემლობა "საუნჯე") და ნუგზარ მუზაშვილი „გაქცევა ისტორიიდან" (გამომცემლობა "დიოგენე")
• წლის საუკეთესო ესეისტიკა და დოკუმენტური პროზა - პაატა ქურდაძე, „ფსიქოდელური ქრონიკა" (გამომცემლობა "სიესტა")
• წლის საუკეთესო თარგმანი - გიორგი ლობჟანიძე – საადი შირაზელის 'გოლესთანი'-ს თარგმანი (გამომცემლობა "კავკასიური სახლი")
• წლის საუკეთესო პიესა - თამაზ ექვთიმიშვილი - "პუანტები" (ჟურნალი "ლიტერატურული პალიტრა")
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული - მაკა მიქელაძე „მე და ჩემი კუსტურიცა" (გამომცემლობა "სიესტა")
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული - გივი ალხაზიშვილი „ჩაბრუნებული მზერა" (გამომცემლობა "საუნჯე")
• წლის საუკეთესო რომანი - ერლომ ახვლედიანი „კოღო ქალაქში“ (გამომცემლობა "სიესტა")
• პრემია ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის - ვახტანგ ჯავახაძე

საბა 2012^[9] 

• წლის საუკეთესო დებიუტი - ეკატერინე ტოგონიძე, „ანესთეზია" (გამომცემლობა „საუნჯე") და სალომე ბენიძე „მოხსენებითი ბარათი", (გამომცემლობა "ინტელექტი")
• წლის საუკეთესო კრიტიკა - ლევან ბრეგაძე „ლიტერატურული (გამო)ძიებანი" (გამომცემლობა "არტანუჯი")
• წლის საუკეთესო ესეისტიკა და დოკუმენტური პროზა - გიორგი მაისურაძე, „ჩაკეტილი საზოგადოება და მისი დარაჯები" (გამომცემლობა „ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა")
• წლის საუკეთესო თარგმანი - დავით წერედიანი – გოეთეს „ფაუსტის" თარგმანი (გამომცემლობა "ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა")
• წლის საუკეთესო პროზაული კრებული - ბესო ხვედელიძე „წითელი" (გამომცემლობა „საუნჯე“)
• წლის საუკეთესო პიესა - ლაშა ბუღაძე „„ნავიგატორი“" („ბაკურ საულაკაურის გამომცემლობა“)
• წლის საუკეთესო პოეტური კრებული - პაატა შამუგია „დაუჯდომელი" (გამომცემლობა „სიესტა“)
• წლის საუკეთესო რომანი - აკა მორჩილაძე, „obOle" (გამომცემლობა "ბაკურ სულაკაურის გამომცემლობა")
• პრემია ლიტერატურის განვითარებაში შეტანილი განსაკუთრებული წვლილისთვის - რეზო ჭეიშვილი

საინტერესო ფაქტები 

• 2007 წელს არ გაიცა პრემია საუკეთესო პრემიის ნომინაციაში, ჟიურიმ 2006 წელს შექმნილი პიესების მხატვრული დონე ჟიურიმ არადამაკმაყოფილებლად მიიჩნია
• 2009 და 2012 წლების საბა საუკეთესო დებიუტისთვის და 2011 წლის საბა საუკეთესო კრიტიკისთვის ორმა კანდიდატმა გაიყო
• 2011 წელს საბას დაემატა ახალი ნომინაცია - პრემია საუკეთესო კრიტიკისთვის
• აკა მორჩილაძეს ყველაზე მეტჯერ, 5-ჯერ აქვს მიღებული „საბა". ყველა ჯილდო მან საუკეთესო რომანის ნომინაციაში მიიღო
• ლაშა ბუღაძემ სამჯერ მიიღო „საბა“ საუკეთესო პიესის, ხოლო ერთხელ საუკეთესო რომანის ნომინაციაში
• ერთზე მეტი „საბა“ აგრეთვე მიღებული აქვთ ბაჩანა ბრეგვაძეს, გიორგი ლობჟანიძეს, შოთა იათაშვილსა და ლევან ბრეგაძეს

http://ka.wikipedia.org

http://news.edu.aris.ge/sciencelib/